Ως υπογονιμότητα ορίζεται η αδυναμία σύλληψης μετά από ένα έτος συχνών σεξουαλικών επαφών του ζευγαριού, χωρίς τη χρήση αντισυλληπτικών μεθόδων. Η κιρσοκήλη αποτελεί τη συχνότερη διορθώσιμη αιτία ανδρικής υπογονιμότητας. Η επίπτωσή της στο γενικό πληθυσμό ανέρχεται στο 11,7% των ενηλίκων αντρων, ενώ στους υπογόνιμους άνδρες στο 25,4%.
Κιρσοκήλη είναι η παθολογική ελικοειδής διάταση του οσχεϊκού τμήματος των φλεβών του σπερματικού τόνου (ελικοειδούς πλέγματος) και εμφανίζεται εκλεκτικότερα αριστερά. Ο ακριβής μηχανισμός με τον οποίο επηρεάζει τη σπερματογένεση δεν είναι πλήρως διευκρινισμένος. Ιδιαίτερο ρόλο, σύμφωνα με πρόσφατες έρευνες, φαίνεται να διαδραματίζει το οξειδωτικό stress. Αυτό προκύπτει από τη διαταραχή ισορροπίας μεταξύ παραγωγής Reactive Oxygen Species (ROS) και επαρκούς εξουδετέρωσής τους από τους ενδογενείς αντιοξειδωτικούς μηχανισμούς του οργανισμού. Το οξειδωτικό stress πηγάζει από πολυάριθμες πηγές δημιουργίας στο ανδρικό αναπαραγωγικό σύστημα και προκαλεί υπογονιμότητα λόγω βλάβης στο DNA και στη μεμβράνη των σπερματοζωαρίων. Η αιτία της αύξησης του οξειδωτικού στρες σε σχέση με τη κιρσοκήλη παραμένει αδιευκρίνιστη.
- Η κιρσοκήλη (κλινική ή υποκλινική) έχει φανεί ότι προκαλεί υπογονιμότητα περίπου στο 15% των υπογόνιμων ζευγαριών, με σημαντικό αριθμό ασθενών να έχουν αυξημένα επίπεδα ROS. Υπάρχει μάλιστα ισχυρή συσχέτιση μεταξύ των επιπέδων των ROS και του βαθμού της κιρσοκήλης
- Σε ασθενείς με κιρσοκήλη έχουν ανευρεθεί αυξημένα επίπεδα Μονοξειδίου του Αζώτου (ΝΟ) στις παθολογικά διατεταμένες σπερματικές τους φλέβες. Η παραγωγη ΝΟ σχετίζεται ισχυρά με αυξημένο οξειδωτικό στρες
- Η απολίνωση των σπερματικών φλεβών βελτιώνει του δείκτες του οξειδωτικού στρες. Ελαττώνει την εμφάνιση 4977‐bp απαλοιφών στο μιτοχονδριακό DNA, την 8‐ υδροξυ‐2’‐δεοξυγουανοσίνη (8‐0ΗdG) ποσότητα στο σπερματικό DNA καθώς και την αναλογία νιτρικού προς νιτρώδες. Επιπρόσθετα, η χειρουργική αποκατάσταση της κιρσοκήλης ομαλοποιεί τα επίπεδα των ενζυματικών αντιοξειδωτικών (υπεροξειδική δισμουτάση, καταλάση, περοξειδάση της γλουταθειόνης κ.α.) αλλά και των μη ενζυματικών (ασκορβικό, Σελήνιο, Ψευδάργυρος κ.α.) αυξάνοντας παράλληλα τις πιθανότητες για βελτίωση της ποιότητας του σπέρματος εντός 3 μηνών από τη διενέργεια της επέμβασης.
Οι κυριότεροι μηχανισμοί πρόκλησης βλάβης στη σπερματογένεση περιλαμβάνουν:
- Κυτταροκίνες (μονικίνες, λεμφοκίνες, ιντερλευκίνες ILs)
- Λεπτίνη (15 kDa ορμόνη που εκκρίνεται κυρίως από τα λιποκύτταρα)
- Μονοξείδιο του αζώτου ΝΟ (ελεύθερη ρίζα με μικρη διάρκεια ζωης)
- Α1 υποδοχέας νευροτροφικού παράγοντα νευρογλοιακων κυττάρων
- Καδμιο Cd : τοξική ουσία του περιβάλλοντος που λαμβάνεται με τη διατροφη, καπνισμα, αλκοολ
- Ισο ένζυμο-1 του συστήματος της οξυγενάσης
Υπάρχουν διάφοροι μέθοδοι προσδιορισμού της οξειδωτικής βλάβης τόσο στη φλεβική κυκλοφορία όσο και στο σπέρμα, που γινονται σε ανδρολογικά εργαστήρια. Από τους in vivo χρησιμοποιούμενους αντιοξειδωτικούς παράγοντες σημαντικότεροι είναι η Βιταμίνη Ε, C και το Coenzyme Q-10. Η περαιτέρω κατανόηση του ρόλου του οξειδωτικού stress θα βοηθήσει στην ακριβέστερη κατανόηση των μοριακών μηχανισμών με τους οποίους η κιρσοκήλη οδηγεί σε υπογονιμότητα. Αυτό είναι απαραίτητο για να μπορέσουμε μελλοντικά αφενός να προβλέπουμε τις πιθανότητες αποκατάστασης της γονιμότητας μετά τη χειρουργική αντιμετώπιση και αφετέρου να ανευρεθεί ο τρόπος με τον οποίο οι εναλλακτικοί-επικουρικοί τρόποι θεραπείας (π.χ. η χορήγηση αντιοξειδωτικών συμπληρωμάτων) θα έχουν το βέλτιστο αποτέλεσμα.
Website : www.endourology.gr